Poza dobrem i złem

Poza dobrem i złem - recenzja

Szczegóły: Utworzono: 18 października 2013; Kamila Pasek

Moralny dualizm „dobra” i „zła” jak dotąd uważany jest przez wielu za sensowny i nienaruszalny punkt odniesienia. Dobro nieustannie walczy ze złem w baśniach, filmach, a nawet w reklamach. Każdy z nas używa określenia zły w kontekście zjawisk, rzeczy czy też ludzi. Siła potrzeby kategoryzacji na to, co dobre i złe, jest tak duża, że trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie pozbawione tego filtra.

A co jeśli „idea zła” jest jedynie czystym absurdem, który zbyt skutecznie zakorzenił się w ludzkich umysłach i nie ma realnych odpowiedników w rzeczywistości?

Michael Schmidt-Salomon, autor pozycji „ Poza dobrem i złem”, niemiecki filozof, działacz i publicysta, za cel postawił sobie przedstawienie alternatywnej wersji postrzegania świata, wersji pozbawionej kategoryzacji na to, co dobre, i na to, co złe. Skąd taka propozycja? Otóż zdaniem Schmidta, tradycyjny schemat dobro kontra zło nie przyczynił się do pomocy w walce o humanitarne społeczeństwo. Przykładów nie trzeba szukać daleko, wystarczy obejrzeć aktualne wiadomości ze świata, w których to zawsze relacjonowany jest międzynarodowy konflikt, często o podłożu religijnym. Zdaniem filozofa, za maską moralności kryje się bowiem odruch zemsty. Dlatego też propozycja zmiany sposobu postrzegania świata, mimo wątpliwości, jakie mogą zrodzić się w głowie Czytelnika, stanowi interesującą alternatywę dla stanu aktualnego.

Na łamach rozprawy, autor zabiera Czytelnika w podróż, którą rozpoczyna od ponownego zbioru owoców z drzewa poznania. Religia stanowi jeden z głównych promotorów „idei zła”, wszystko rozpoczęło się bowiem od konsumpcji zakazanego owocu, będącej aktem stanowiącym sprzeciw wobec boskiej woli, aktem, który ściągnął karę. Wydaje się to być zwykłym kreacjonizmem, lecz miliony ludzi na całym świecie, również tych niewierzących, trudno jest przekonać, by postrzegali świat, nie odwołując się do pojęć „dobra” i „zła”. Zatem by zmienić sposób myślenia milionów ludzi, autor proponuje zacząć od początku, zapraszając do zbiorów.

Jak wskazuje Schmidt przez lata od powstania znanego mitu, owoce ze wspomnianego drzewa poznania miały szanse dojrzeć, dlatego też z ich spożyciem nie będą się wiązać żadne puste obietnice, a jedynie wiedza z obszaru psychologii, neurobiologii, genetyki czy biologii ewolucyjnej. Kwestia wiary skutecznie zostaje bowiem przez autora zastąpiona kwestią świadomego poznania.

Podążając ścieżką proponowaną przez Schmidta, oprócz pełnego kosza owoców, Czytelnik zyska szansę stania się pogodniejszym, kreatywnym człowiekiem, w którego życiu znajdzie się przestrzeń zarówno na tolerancję, jak i poczucie humoru. Zdaniem autora wspomnianej pozycji literackiej, wykraczając poza schemat, nie tracimy nic, możemy zyskać za to bardzo wiele, w naturze człowieka leży bowiem potencjał przepełniony humanizmem.

„Poza dobrem i złem” traktuje o tematach ważnych i trudnych, poruszanych jednak w przystępnym tonie i opisanych przy pomocy prostego języka. Przytaczając przeróżne historie, okraszone często humorystycznym akcentem, skonfrontowane z myślą filozoficzną czy też wiedzą naukową, autor próbuje pokazać absurdalność pojęcia „zło” oraz bezsens ludzkiej zarozumiałości, udzielając tym samym Czytelnikowi lekcji skromności.

„Powinniśmy uwolnić się od wyniosłego przeświadczenia, że nasza pozycja jest wyjątkowa, że stoimy w centrum kosmicznych wydarzeń. W obliczu prawdziwego obrazu wszechświata to antropocentryczne przekonanie wydaje się śmiesznością tak przeogromną, że trudno mi znaleźć słowa oddające chociażby w małym stopniu jej skalę”.

Ta interesująca lektura może stanowić punkt wyjścia do osobistych refleksji, a także otwartych debat. Opisany w niej zbiór faktów, myśli filozoficznej oraz osobistych refleksji autora pokazuje alternatywny sposób postrzegania ludzkości i świata. O tym, czy zaproponowany sposób myślenia, wykraczający poza granicę dobra i zła, spotka się z uznaniem, zadecyduje jednak sam Czytelnik... O ile istnieje pojęcie „wolnej woli”.

Polecam również uwadze „Humanizm ewolucyjny. Dlaczego możliwe jest dobre życie w złym świecie”, książkę poprzedzającą wydanie omawianej powyżej pozycji.

Michael Schmidt - Salomon: „Poza dobrem i złem”

Autor: Kamila Pasek

Redaktor informacyjna

Psycholog społeczny, absolwentka Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, bloger. W kręgu jej zainteresowań naukowych związanych z psychologią znajduje się seksualność człowieka, psychologia społeczna, psychologia pracy oraz psychologia motywacji, zaś swoimi zainteresowaniami pozanaukowymi dzieli się na blogu: http://spryciara.crazylife.pl