Konflikt pokoleń na przykładzie relacji rodzinnych

Szczegóły

Utworzono: 02 października 2006

Joanna Strogolewska

3. Rodzina w konflikcie

Tabu K. Dunin

Bohaterami tej powieści są rodziny Weberów i Szumskich. Wątki, wokół których toczy się akcja powieści, dotyczą obu tych rodzin. Z uwagi na odmienny sposób patrzenia na świat każdej z nich, konflikty o podobnym temacie, mają zupełnie inny kształt i przebieg.

Weberowie

Weberowie to typowa rodzina, w której role wyznacza płeć.

Ojciec, Karol Weber to charyzmatyczny, krewki tyran o wyrazistych spolaryzowanych poglądach na życie swoje i swoich bliskich. Dzieli wartości na właściwe, jeśli je wyznaje i niewłaściwe, takie, z którymi się nie zgadza.

Uważa, że prawda jest tylko jedna, stoi ona po stronie Boga i wartości religijnych. Koncepcja chrześcijańskiego Boga, to dla Karola wzór męskości. Mężczyzna, ojciec, mąż, to od pokoleń silny, wszechmocny i wszechwiedzący posiadacz, po którego stronie zawsze leżą argumenty siły.

Żona Anna, kobieta religijna, wyznaje podobne wartości. Święcie wierzy w moc nawrócenia, dlatego każdego wieczora modli się o odpuszczenie grzechów swoich bliskich. Jest kobietą ciepłą i dobrą. Uosabia ona cechy cnotliwej niewiasty, troskliwej matki, posłusznej żony.

Syn Marek to chłopię osiemnastoletnie, o pragmatycznych, objaśniających w sposób racjonalny porządek tego świata, poglądach. Laureat olimpiady fizycznej. Ojciec stanowi dla niego autorytet, choć przygniata go swą wszechobecnością.

Marek nie zawsze zgadza się z ojcem, a wyznawanych przez rodziciela wartości, nie wciela w życie. Dobitnym przykładem, jest tu uwikłanie się w romans z siostrzenicą matki, związek, który ojciec określił jako zboczenie.

W tej rodzinie mamy do czynienia z typowymi przykładami konfliktów rodzinnych, których powodem jest wadliwa komunikacja. Na pierwszym planie rodzinnego portretu widoczny jest autorytarny ojciec, patriarcha z dziada pradziada, przygotowujący swojego syna do wielkiej roli mężczyzny.

Rytuał „kielonka” przy świątecznym stole z komentarzem „niech wiem, że mam dorosłego syna” ma wprowadzać syna w świat, w którym nareszcie dostępne będzie dla niego to, co dotychczas zarezerwowane było tylko dla dorosłych. Jednocześnie często daje odczuć synowi, że nie jest wystarczająco odpowiedzialny i nie dorósł jeszcze do tego, by samemu podejmować decyzje wraz ze wszystkimi ich konsekwencjami.

Syn nieco zagubiony w tej sytuacji, posłusznie wykonuje polecenia ojca Modeluje on swoje zachowanie do schematu, jaki wyznacza mu ojciec, ale w jego umyśle rośnie zalążek niezgody na tak zarysowany świat.

Jest to konflikt ukryty, bo z punktu widzenia syna, między nim a ojcem wyraźnie leży kość niezgody, zaś ojcu chyba nie przychodzi do głowy, że może być stroną jakiegoś konfliktu. Dla niego oczywiste jest, że syn nie może kwestionować autorytetu ojca, tak jak katolik nie podważa roli Boga jako wyroczni.

Obszarem tego konfliktu jest psychika bohatera. Jest to także konflikt trwały i nierozładowany, bo bez konfrontacji nie da się go rozwiązać, a w opisywanych przez Dunin okolicznościach, do rozwiązania nie dochodzi. Syn nadal posłusznie wykonuje polecenia, spełnia rolę, jaką wyznacza mu ojciec, nie przyjmując jednak wartości ojca za własne.

Szumscy

Spokrewnieni z Weberami Szumscy, to zupełnie inna grupa ludzi, wyznających niekiedy skrajnie odmienne wartości.

Ojciec Jacek, wegetarianin, filozof, były pracownik naukowy, wyznaje liberalne poglądy na życie. Gdy ustała jego aktywność zawodowa zajął się domem, w którym spełnia się jako ojciec i głowa rodziny.

Jego żona Mirka, socjolożka, jako kobieta spełnia się zawodowo w roli cenionej pracownicy, ale i w zaciszu domowym jako matka. Jest wsparciem dla męża i opoką dla dzieci, tego samego doświadczając w zamian.

Ich córka Marta właśnie wkracza w świat dorosłych. Prezentuje podobnie zdystansowaną postawę do świata co rodzice, choć nie zawsze zgadza się z nimi, co do wyznawanych wartości.

Rodzice nie narzucają jej własnych poglądów, wierząc, że w buncie i poszukiwaniach jest ukryty cel. Zachęcają córkę do eksploracji otoczenia, nie narzucając jej jednak takiej postawy.

Możemy uznać, że i w tej rodzinie następuje jakiś konflikt pokoleń. Rodzice wydają się niekiedy Marcie zbyt otwarci, zbyt liberalni. To zaś może warunkować nieporozumienia. Być może brakuje jej trochę ustalonego z góry porządku, jakiegoś jednego wytłumaczenia, trochę czerni i bieli w obrazie świata.

Jest to jednak konflikt jawny, którego strony same dążą do konfrontacji słownej w celu wyjaśnienia sobie swoich racji. Komunikacja między Szumskimi jest bardzo sprawna. Widać też, że jedyną przyczyną z uwagi na treść konfliktu, są nieco odmienne przekonania dotyczące natury pewnych spraw. Nie są to jednak tak odległe systemy wartości, ażeby nie miały się nigdy spotkać lub połączyć.

Jest to także przykład konfliktu w każdym calu konstruktywnego, prowadzącego do wzmocnienia więzi i poczucia wzajemnego zaufania. Szumscy wiedzą, że skoro nie potrafią ich poróżnić kwestie sporne dotyczące ważnych dla nich tematów, to mogą na siebie liczyć w momencie każdego kryzysu.