Aaaaapsik!
- Szczegóły
- Utworzono: 27 października 2015
- Katarzyna Sanna
Mówi się, że wszyscy jesteśmy inni, jedyni w swoim rodzaju. Chociaż różnimy się pomiędzy sobą cechami osobowości, temperamentu czy doświadczeniami podlegamy tym samym procesom wpływu społecznego bardziej aniżeli chcielibyśmy się do tego przyznać.
Tacy sami
Na moim pierwszym wykładzie z psychologii społecznej już na wstępie pan Profesor powiedział, że przede wszystkim mamy pamiętać, że wszyscy jesteśmy tacy sami i jako jednostki fundamentalnie tożsame podlegamy tym samym zasadom funkcjonowania społecznego. Pan Profesor (serdecznie go z tego miejsca pozdrawiam) chyba nie zdawał sobie sprawy, że złamał nasze młodzieńcze serca, jako że jako młodzi ludzie, dopiero wchodzący w dorosłość, uważaliśmy się za osoby różniące się pod każdym względem, indywidualne zbiory cech osobowości, temperamentu, doświadczeń i historii. Coś w tym jednak jest, że pomimo różnic w gruncie rzeczy wszyscy reagujemy podobnie, czego dowiódł między innymi światowej sławy Robert Cialdini.
Cialdini ukuł 6 żelaznych zasad wpływu na innych ludzi: zasada wzajemności, zobowiązanie i konsekwencja, dowód społeczny („inni tak robią"), lubienie kogoś (przeniesienie uczuć dotyczących osoby na przekazywaną przez nią propozycję), autorytet (oceniamy go według atrybutów, a nie merytorycznej wartości przekazu), niedobór czegoś („może zabraknąć"). Dowiódł, że choć każdy z nas może uważać siebie za indywidualność, to w przypadku oddziaływania społecznego wszystkim włącza się autopilot i reagujemy w bardzo podobny sposób.
Zbiorowy mózg
Czy tego chcemy, czy nie inni ludzie mają duży wpływ na nasze myśli uczucia, postawy i zachowania. Najbardziej jaskrawe formy oddziaływania w dużym formacie to kampanie reklamowe, w mniejszym na przykład koledzy namawiający na wyjście na piwo, kiedy w domu czeka wkurzona żona, albo dziecko namawiające rodziców do zakupienia kolejnego pieska. Wpływ społeczny to jednak nie tylko jawne próby zmiany naszego zachowania, ale również te bardziej subtelne rodzaje oddziaływań. Co więcej, żeby być pod wpływem innych osób, wcale nie musimy słuchać tego, co mówią, ani z nimi przebywać! To ze względu na kontekst kulturowy i społeczny nie biegamy na golasa w centrum miasta, mniej lub bardziej staramy się szanować przyjęte przez społeczeństwo normy, w podobnych sytuacjach ulegamy podobnym błędom poznawczym.
Oddziaływania innych na nas mogą mieć charakter bezpośredni, na przykład gdy ktoś przy nas obgaduje inną osobę, tym samym zmieniając naszą opinię o niej. W sposób bezpośredni wpływowi społecznemu ulegamy przez media, czego przykładem może być historia z 1938 roku, kiedy to wielu Amerykanów uwierzyło, że nadawana w radiu audycja „Wojna Światów” była rzeczywistym reportażem ataku Marsjan na Ziemię. Oddziaływaniu społecznemu podlegamy w sytuacjach 1:1, ale też wtedy, gdy znajdujemy się w grupie. Masowe samobójstwa członków sekt Brama Niebios albo Świątyni Ludu wskazują na to, że przy sprzyjających warunkach wpływ innych ludzi może doprowadzić nawet w pełni zrównoważonego i wykształconego człowieka do radykalnych i często niezrozumiałych dla innych czynów.
Zachowanie poprzez zarażanie
Wpływ społeczny jest fundamentalną siłą, która kieruje zachowaniami, sposobem myślenia, normami społecznymi, opiniami, postawami, a nawet stanem psychicznym. To, co kupujemy, na kogo głosujemy, gdzie chodzimy jeść, w jakie wartości wierzymy, jest w dużej mierze efektem działania skumulowanej siły oddziaływania społecznego. Ale jak to się właściwie dzieje, że przyjmujemy, czasami bezkrytycznie, postawy czy zachowania innych? Jedną z propozycji wytłumaczenie tego fenomenu jest tak zwane zarażanie się. Psychologiczne bądź behawioralne zjawiska mogą rozprzestrzeniać się między ludźmi w sposób spontaniczny oraz bezkrytyczny, zarówno w kontaktach typu twarzą w twarz, jak i poprzez komunikację elektroniczną. Szanse przeniesienia postaw z jednej osoby na drugą zwiększają się, gdy (1) ludzie znajdują się w podobnych sytuacjach bądź nastroju, (2) zachowanie jednej osoby nakłania drugą do zmiany swojej postawy, (3) zmiana wiąże się z rozwiązaniem jakiegoś problemu, (4) osoba „zarażająca” jest spostrzegana jako pozytywny model. Oczywiście, nie zawsze zarażamy się od innych ludzi. Gdyby tak było, nikt nie miałby problemów z podjęciem ćwiczeń pod wpływem Ewy Chodakowskiej, a słowa liderów partii zawsze uznawalibyśmy za prawdziwe. Pomimo tego, że podlegamy podobnym procesom, to właśnie nasze indywidualne cechy osobowościowe oraz nastrój wpływają na to, czy „zarazimy się” od innych, czy nie.
Na podstawie:
-
Social Contagion Theory and Information Literacy Dissemination: A Theoretical Model Daisy Benson and Keith Gresham http://www.ala.org/acrl/sites/ala.org.acrl/files/content/conferences/confsandpreconfs/national/baltimore/papers/244.pdf
-
E. Aronson, T.D. Wilson, R.M. Akert. Psychologia społeczna. 2006, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań
-
Aamena Alshamsi, Fabio Pianesi, Bruno Lepri, Alex Pentland, Iyad Rahwan. Beyond Contagion: Reality Mining Reveals Complex Patterns of Social Influence PLOS ONE | DOI:10.1371/journal.pone.0135740 August 27, 2015
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
Komentarze