Stress mode on
- Szczegóły
- Utworzono: 08 lipca 2015
- Katarzyna Sanna
O tym, jak radzić sobie ze stresem powstała już pewnie biblioteka podręczników. Badaczy niezmiennie jednak interesuje, jakie mechanizmy są odpowiedzialne za podtrzymywanie reakcji stresowej, szczególnie w przypadku zaburzeń psychicznych. Amerykańsko-francuska grupa badawcza twierdzi, że jednym z takich mechanizmów są ruminacje.
Stresujący stres
Jak radzić sobie ze stresem? Jak zmieniać perspektywę, jak dobrze trawić sytuacje stresowe, żeby bez większego szwanku, gdy wydarzy się coś niespodziewanego albo trudnego, otrzepać się i iść dalej? To pytanie zadaje sobie od wielu lat niejeden psycholog praktyk i teoretyk. Dzięki takim tęgim głowom jak Richard Lazarus i Susan Folkman definiujemy stres jako określoną relację pomiędzy osobą a otoczeniem, która jest oceniana przez osobę jako obciążająca lub przekraczająca jej zasoby i zagrażająca dobrostanowi. Inaczej mówiąc, to nie sytuacje są stresujące same w sobie, ale to, w jaki sposób je oceniamy (ocena pierwotna) i jakie widzimy możliwości poradzenia sobie z nią (ocena wtórna). Kiedy przygotowujesz się, Drogi Czytelniku, do ważnego wystąpienia, rozmowy albo testu, w głowie kalkulujesz, na ile posiadane przez Ciebie umiejętności, zasoby przekonania i wartości będą przydatne lub chociaż wystarczające, by poradzić sobie z wymaganiami sytuacji i Twoimi własnymi ograniczeniami. Teoria Lazarusa i Folkman nazywa się transakcyjną, bo nie tylko otoczenie wpływa na osobę, ale również osoba wpływa na otoczenie. Sytuacje, które oceniamy jako zagrażające, włączają mechanizmy radzenia sobie, określane przez Lazaruda i Folkman jako stale zmieniające się poznawcze i behawioralne wysiłki, mające na celu opanowanie określonych wewnętrznych i zewnętrznych wymagań, które są przez osobę oceniane jako przekraczające jej zasoby. Na przykład egzamin z różniczkowania może u niektórych studentów wzniecić żar nauki, przygotowywania ściąg albo zapijania smutków. Sposoby radzenia sobie zależne są od płci, wieku, osobowości i dostępności wsparcia społecznego.
Ruminujący stres
Wiele wskazuje na to, że nie tylko cechy osobowości czy płeć warunkować mogą to, w jaki sposób reagujemy na stresujące wydarzenia. Osoby chorujące z powodu depresji oraz zaburzeń lękowych nie tylko doświadczają wydarzeń, które oceniają za zdecydowanie bardziej stresujące w porównaniu do reszty populacji, ale ogólnie są bardziej wrażliwe na nawet mało stresujące sytuacje. Jednym z możliwych wyjaśnień takiej wrażliwości są charakterystyczne dla tych typów zaburzeń ruminacje, definiowane jako powtarzający się, negatywny styl myślenia o teraźniejszych bądź przeszłych stratach lub porażkach. Osoby, które ruminują w czasie stresującego wydarzenia, odczuwają znacznie więcej zdecydowanie intensywniejszych negatywnych emocji i częściej posługują się dezadaptacyjnymi behawioralnymi strategiami radzenia sobie, na przykład poprzez unikanie, wycofywanie się czy brak aktywności. Ruminujące osoby, po wydarzeniu stresowym, trudniej powracają do równowagi psychicznej, trudniej jest im podjąć jakiekolwiek zachowania, które mogłyby być pomocne w polepszeniu nastroju. Co więcej, osoby, które ciągle przeżywają swoje porażki lub straty, częściej charakteryzują się negatywizmem w myśleniu, wierząc, że nie ma dla nich nadziei, co dodatkowo stanowi argument dla tego, by nie podejmować jakichkolwiek działań w celu polepszenia swojej sytuacji.
Ruminacje wciągają człowieka w spiralę stresu. W każdym przypadku upośledzają one sposób efektywnego radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, nawet wśród osób niezaburzonych. Przez ruminacje sytuacja stresowa pozostaje „aktywna” w naszym umyśle, poprzez jej ciągłe przypominanie i odtwarzanie. Dla praktyków oraz wszystkich osób, które nadmiernie przeżywają sytuacje stresowe, ważną wskazówką jest poszukiwanie metod, które pomogą w przerwani kręgu ruminacji. Mode off!
Na podstawie:
- Ruscio AM, Gentes EL, Jones JD, Hallion LS, Coleman ES, Swendsen J. Rumination Predicts Heightened Responding to Stressful Life Events in Major Depressive Disorder and Generalized Anxiety Disorder. J Abnorm Psychol. 2015 Feb;124(1):17-26. doi: 10.1037/abn0000025.
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
