Pomoc psychologiczna on-line? Wywiad z profesorem Bassamem Aouilem.

Szczegóły

Utworzono: 19 grudnia 2007

Maciej Chabowski

Jeden z naszych poprzednich wywiadów koncentrował się wokół problematyki prowadzenia psychologicznych badań naukowych przy użyciu Internetu. Ponieważ ten materiał wzbudził dość duże zainteresowanie wśród naszych Czytelników, postanowiliśmy ponownie wrócić do zagadnień związanych z psychologią on-line. Tym razem skoncentrowaliśmy się jednak na nieco bardziej praktycznym aspekcie, jakim jest niesienie pomocy psychologicznej on-line. Na nasze pytania zgodził się odpowiedzieć profesor Bassam Aouil (Uniwersytet im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz), autor podręcznika „Pomoc psychologiczna on-line. Teoretyczne podstawy i praktyczne wskazówki”. Rozmowę przeprowadził Maciej Chabowski

M. Ch.: Panie profesorze, temat pomocy psychologicznej on-line budzi wiele kontrowersji w środowisku psychologów. Jak Pan sądzi, dlaczego?

B.A.: Rzeczywiście wokół pomocy psychologicznej on-line pojawia się wiele kontrowersji, a opinie psychologów są w tej sprawie skrajnie różne. Moim zdaniem wynika to jednak głównie z nieznajomości zagadnienia. To, co nieznane często budzi niepokój. Pomoc psychologiczna on-line jest nową i cały czas kształtującą się formą udzielania pomocy, od niedawna praktykowaną również w Polsce. Kontrowersyjność tej formy pomocy wynika też z tego, że udziela się jej poprzez stosowanie środka przekazu postrzeganego przez wiele osób ( zwłaszcza przez osoby starsze lub osoby o bardziej konserwatywnych poglądach, które z różnych powodów nie obsługują komputera i nie znają środowiska internetowego) jako „siedlisko zła”, źródło zabawy i nieprawdziwych informacji. Ponadto każda innowacja czy zmiana wywołuje w nas lęk, a tym samym opór.

Wielu psychologów bardzo sztywno trzyma się pewnych stałych zasad pomocy bezpośredniej i uważa, że bez nich pomoc nie jest profesjonalna. Dotyczy to przede wszystkim kontaktu niewerbalnego. Sprzeciw budzi fakt, że skoro nie widzimy osoby, z którą jesteśmy w kontakcie on-line to nie mamy ważnego źródła informacji, jakim są emocje wyrażane w formie niewerbalnej. Jest to oczywiście istotna kwestia, ale ten argument traci powoli rację bytu, gdyż coraz większe możliwości technologiczne (np. nowoczesne komunikatory typu Skype) umożliwiają prowadzenie pełnej sesji audiowizualnej. A w takim przypadku różnica między pomocą „klasyczną” a usługami on-line dotyczy już bardziej gotowości psychologa i klienta do jej akceptowania niż poprawności metodologicznej czy proceduralnej.

Mam nieodparte wrażenie, że wielu przeciwnych tej metodzie psychologów zmieniłoby zdanie gdyby bliżej poznali tą nową (i coraz częstszą przecież) formę wyrażania emocji w treściach, które internauci do nas piszą. Najlepszym dowodem trafności tego rodzaju pomocy są osoby, którym pomogliśmy oraz informacje zwrotne od naszych klientów.

Przeciwnicy pracy psychologicznej on-line często zastanawiają się na ile kompetentne są osoby pomagające w ten sposób oraz podkreślają ryzyko podawania się za psychologa osób, które nie są do tego uprawnione. Dlatego właśnie Sekcja Poradnictwa i Prezentacji Medialnych Polskiego Towarzystwa Terapeutycznego opracowała regulamin Certyfikatu „Doradcy Online”, gdzie zarówno kompetencje psychologiczne, jak i medialne są podstawą do udzielania pomocy właśnie w ten sposób.

Dodatkowe kontrowersje mogą budzić takie kwestie jak etyka czy moralne aspekty praktykowania pomocy w pośredni sposób. My wychodzimy z założenia, że istnieją różne formy działań i każda z nich może być skuteczna o ile jest praktykowana fachowo.

Dlatego sceptycznie nastawionym do tej metody psychologom proponuję, aby najpierw bliżej zapoznali się z jej możliwościami i wtedy podęli się formułowania krytyki.

M.Ch. No właśnie, zaczęliśmy od kontrowersji, ale zgodnie z Pana sugestią spróbujmy zastanowić się na czym dokładnie polega pomoc psychologiczna on-line?

B.A.: Pomoc on-line jest fachową formą usług psychologicznych świadczonych zdalnie głównie za pomocą mediów takich jak np. Internet czy wideotelefon. Pomoc taka może polegać na wymianie e-maili między psychologiem a klientem lub na rozmowie za pośrednictwem komunikatora internetowego.

Klient zwraca się do psychologa on-line z prośbą o pomoc w konkretnej sprawie, z kolei psycholog stara się pomóc w jak najlepszym rozwiązaniu tego problemu. Może to być jednorazowy kontakt lub kontakt kilkurazowy. Zależy to głównie od potrzeb, możliwości i oczywiście charakteru problemu klienta.

Podobnie jak podczas spotkań bezpośrednich, na początku dokonuje się wspólnego opracowania zasad planowanego kontaktu (jeśli ma być dłuższy niż dwa „spotkania” mailowe). Jeśli poradnictwo on-line jest płatne to ustala się też zasady regulowania należności.

Pomoc psychologiczna on-line obejmuje to przede wszystkim psychoedukację, pomoc interwencyjną oraz poradnictwo czy terapię. Do tego wszystkiego potrzebne jest wczucie się w problem osoby potrzebującej pomocy i głębokie zanalizowanie tego, o co prosi. Specjalista, który pomaga powinien mieć w związku z tym określone kompetencje, tj. być psychologiem z dodatkowymi kwalifikacjami w zakresie pomocy psychologicznej i komunikowania się na odległość.

Warto zauważyć, że tego rodzaju działania odgrywają często dodatkową rolę promocyjną dla usług psychologicznych i stanowią pierwszy etap w budowaniu zaufania do psychologów i pomocy psychologicznej w ogóle. Dzięki temu większość osób korzystających z pomocy on-line jest gotowa do kontaktowania się z psychologami i skorzystania z ich usług poza rzeczywistością wirtualną.