Bóg w każdym drzewie
- Szczegóły
- Utworzono: 19 sierpnia 2011
- Jarosław Świątek
Psychologia także dokłada swoją cegiełkę i wskazuje, że tendencje do przypisywania losów ludzkości wyimaginowanej wszechmocnej istocie na podobieństwo człowieka to deformacja psychologiczna wynikająca ze sposobów, w jakie nasz mózg konstruuje rzeczywistość, gdy nie posiada żadnych innych dostępnych danych. Wciąż przecież wielu rzeczy nie wiemy. W inne, tj. „życie po życiu”, wierzyć chcemy i potrzebujemy. Związek atrybucji z wierzeniami może być bardzo istotny. W kulturach Dalekiego Wschodu podstawowy błąd atrybucji słabnie lub zanika całkowicie (Markus, Kitayama, 1991). Japończycy, którzy tak wiele uwagi przywiązują do kontekstu i sytuacji, nie są skłonni przypisywać zachowań aktora jemu samemu. Co ciekawe i ważniejsze - religie Wschodu są zupełnie odmienne od religii Zachodu. Albert Einstein tak wypowiada się o buddyzmie:
„Religia przyszłości będzie religią kosmiczną. Powinna ona przekraczać koncepcję Boga osobowego oraz unikać dogmatów i teologii. Zawierając w sobie zarówno to, co naturalne, jak i to, co duchowe, powinna oprzeć się na poczuciu religijności wyrastającym z doświadczania wszelkich rzeczy naturalnych i duchowych jako pełnej znaczenia jedności. Buddyzm odpowiada takiemu opisowi.(...) Jeżeli istnieje w ogóle religia, która może sprostać wymaganiom współczesnej nauki, to jest nią buddyzm.”
Powyższa sentencja wskazuje na to, że kultury Wschodu są skłonne nie poszukiwać żadnego uosobienia stwórcy wszechrzeczy i personifikowania boga podobnie, jak to ma miejsce w przypadku zachowań swoich współtowarzyszy, którym nie przypisują osobowościowych przyczyn sprawstwa. Możliwe zatem, że mechanizmy leżące u podstaw atrybucji, a konkretnie podstawowego błędu atrybucji, przyczyniły się do stworzenia koncepcji boga oraz do przypisywania mu odpowiedzialności za wszystko to, co umyka naszemu rozumieniu i postrzeganiu świata i wszechświata.
Jeżeli na powstawanie i podtrzymywanie systemów religijnych we współczesnym świecie wpływ mają czynniki związane z niedostępnością poznawczą i niewiedzą, to w niedalekiej przyszłości bóg umrze śmiercią naturalną. A kolejną rewolucję, w wyniku której dojdzie do jego dekonstrukcji, zafundują nam astrofizyka, chemia i biologia (tak, jak to czyniły do tej pory). Być może całkiem niedługo naukowcy w Cern pod Genewą jako pierwsi zakrzykną: „Eureka!”, a ludzkość (oczywiście nie od razu) podąży w ślad za nimi.
Jarosław Świątek jest psychologiem społecznym, absolwentem Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej we Wrocławiu, założycielem Szkoły Inteligencji Emocjonalnej, komentatorem medialny i popularyzatorem nauki. W jego kręgu zainteresowań związanych z psychologią znajduje się psychologia społeczna, psychologia emocji i motywacji.
Literatura:
- Heider, F. (1958). The Psychology of Interpersonal Relations. New York: Wiley.
- Crick, F. (1997). Zdumiewająca hipoteza. Czyli nauka w poszukiwaniu duszy. Warszawa: Prószyński i S-ka.
- Darwin, C. (1998). The Expression of the Emotions in Man and Animals. 3rd edition. New York: Oxford University Press.
- Gillbert, D.T., Krull, D. S., Pelham, B. W. (1988). On cognitive busyness: When person perceivers meet persons percewed. Journal of Personality and Social Psychology, 54, s. 733-740
- Kopernik, M. (2009). O obrotach ciał niebieskich. Warszawa: Jirafa Roja.
- Markus, H. R., Kitayama, S. (1991). Culture and the Self: Implications for Cognition, Emotion, and Motivation. Psychological Review, 98/2, 224-253.
- Ross, L. (1997). The intuitive psychologists and his shortcomings: Distortions in the attribution process. Advances in Experimental Social Psychology, 10, s. 174-221.
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
- «« poprz.
- nast.
