Czy od innych kultur dzieli nas Ocean?

Szczegóły

Utworzono: 04 lipca 2006

Joanna Strogolewska

Adaptacja międzykulturowa

Problem adaptacji kulturowej nie mieści się w obszarze zainteresowań tradycyjnej psychologii społecznej. W życiu społecznym współczesnego człowieka jest wystarczająco dużo dowodów na to, że niezajmowanie się tym zagadnieniem jest spowodowane poważnym zaniedbaniem ze strony badaczy.

W związku z wejściem jednostki w kulturę inną od tej, w której nastąpiła pierwotna socjalizacja i kulturalizacja, w jednostce zachodzi szereg zmian psychologicznych a także czeka ją wiele procesów i zadań adaptacyjnych.

Zmiany psychologiczne, obejmujące głównie tożsamość, oznaczają integrację wewnętrzną i sterowanie zachowaniami należącymi do utrzymanego dziedzictwa kultury, pochodzenia oraz nabytego repertuaru kultur(y) osiedlenia.

Procesy adaptacyjne, polegające na uczeniu się umiejętności instrumentalnych oraz radzeniu sobie z nowymi i nieoczekiwanymi wymogami zewnętrznymi, mają ułatwić jednostce czekające ją zadania adaptacyjne a więc spełnienie warunków formalnej akceptacji w kraju osiedlenia oraz nabycie kompetencji umożliwiających egzystencję w nim.

Jedną z koncepcji akulturacji jest, proponowany przez Colleen Ward, „ABC” model akulturacji (Ward, 2004). Wywodzi się on z trzech głównych szkół myślenia o akulturacji, których założenia Ward połączyła w jeden spójny koncept. Jego nazwa pochodzi od trzech pierwszych liter składających się nań komponentów.

Pierwszym z nich jest komponent afektywny, związany z koncepcją stresu akulturacyjnego, jako wyniku zetknięcia się z nowymi i nieznanymi warunkami kulturowymi.

Komponent behawioralny łączy się z pojmowaniem akulturacji jako uczenia się specyficznych kulturowo umiejętności, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania w nowej kulturze.

Trzeci, kognitywny komponent, akcentuje poznawcze procesy, leżące u podstaw percepcji siebie i grupy, decydujące o utrzymaniu spójnej tożsamości mimo zmieniających się warunków.

Autorka wyróżnia dwa typy problemów adaptacyjnych, czekających jednostkę akulturującą się.

-1-

Pierwszym z nich, jest adaptacja społeczno – kulturowa, a więc umiejętność dopasowania się do nowego środowiska. Metodą nabywania kompetencji kulturowych, poszerzania swojej wiedzy o danej kulturze a także poprzez zwiększenie kontaktów z członkami danej kultury, można sobie z tym problemem poradzić. Ten aspekt adaptacji, powiązany jest ściśle z komponentem behawioralnym.

W wielu opracowaniach modelu ABC podkreśla się znaczenie i zastosowanie wyników badań dotyczących teorii atrybucji, kwestii uprzedzeń, etnocentryzmu i wagi stereotypów, a także teorii społecznej identyfikacji, dla lepszej adaptacji społeczno – kulturowej (Bochner, 2003). Tematyka ta łączy się z drugim, poznawczym komponentem prezentowanego modelu.

-2-

Kwestią ważniejszą w świetle podjętego w pracy zagadnienia związku cech osobowości z akulturacją jest drugi typ problemów adaptacyjnych, czyli takie przystosowanie psychologiczne, które zapewnia ogólny dobrostan psychiczny.

Osiągnięcie satysfakcji emocjonalnej jest możliwe dzięki umiejętnemu radzeniu sobie ze stresem akulturacyjnym, co w oczywisty sposób zależy od posiadanych przez emigranta cech osobowościowych.

W świetle omawianej koncepcji, każde wejście w nową kulturę jest powiązane z serią wywołujących stres zmian. Wymusza to na jednostce reakcję przystosowawczą, dzięki której możliwe będzie poradzenie sobie ze stresem, a w konsekwencji, adaptację do nowych warunków.

Reakcja ta jest wynikiem oceny poznawczej zmiany (tego w jakim sensie i w jakim stopniu jest ona dla nas stresująca) oraz wyboru odpowiedniej taktyki radzenia sobie ze stresem (zbliżenie, unikanie, akceptacja lub szukanie wsparcia społecznego).

Cztery metody na poradzenie sobie ze stresem możemy potraktować jako cztery sposoby akulturacji i w ich kontekście rozpatrzyć znaczenie czy przydatność poszczególnych cech składających się na pięć wymiarów osobowości.