Problemy akulturacji imigrantek w Stanach Zjednoczonych

Szczegóły

Utworzono: 24 marca 2008

Valentyna Guminska

Jedną z głównych przyczyn migracji ludzi było dążenie do poprawy bytu. Także dziś główny strumień wędrówek płynie z krajów mniej rozwiniętych do wysoko rozwiniętych, z krajów mniej demokratycznych lub niedemokratycznych do chroniących prawa człowieka. Jednak w nowym państwie czeka na imigranta dużo trudności o charakterze społecznym i indywidualnym. Problemy adaptacyjne są właściwe każdemu imigrantowi. Negocjacja, dialog, integracja, przyjazny stosunek, pomoc i współpraca, bądź przeciwnie - rywalizacja, wrogość, niechęć, brak akceptacji, konflikt i dominacja jednej osoby lub grupy nad innymi. Na podstawie przeglądów badań przedstawiam niektóre problemy, z którymi spotykają się właśnie imigrantki, ze szczególnym akcentem na kobiety z byłego Związku Radzieckiego, w procesie akulturacji w nowym państwie zamieszkania.

Problem imigracji w USA

Społeczeństwo amerykańskie posiada wieloetniczny, wielowyznaniowy, wielorasowy charakter. Stąd określa się je mianem społeczeństwa wielokulturowego (Paleczny, 1995). Problem adaptacji imigrantów jest wciąż bardzo ważny dla polityki Stanów Zjednoczonych. W artykule Dey'a i Lucasa (2006) „Physical and Mental Health Characteristics of U.S.-and Foreign-Born Adults: Unites States, 1998-2003” zaznacza się, że problem uchodźstwa i migracji nasila się nieustannie, co jest wynikiem eskalacji konfliktów. Imigranci zaliczają się do najszybciej rosnącego segmentu populacji USA. W 2000 roku pod względem liczebności Rosjanie i Ukraińcy łącznie znajdowali się na 5 miejscu listy legalnych imigrantów (w tym uchodźcy) do USA (U.S. Census Bureau, 2002). Znacząco zwiększył się odsetek osób deklarujących jako język macierzysty inny niż angielski. Przy około 33 milionowej populacji Amerykanów urodzonych poza granicami Stanów Zjednoczonych, aż 47 milionów osób zamieszkujących w USA deklaruje posługiwanie się językiem macierzystym chętniej i bieglej niż językiem angielskim (Chiswick, Miller,1999). W przedstawionych badaniach respondenci mieszkają po sąsiedzku, w enklawach, porównywalnie niedaleko siebie lub w częściach miasta o gęstym zamieszkaniu imigrantów o podobnej kulturze, na przykład Polacy, Ukraińcy, Rosjanie.

Problematyka akulturacji

Zdaniem Boskiego (w druku) o akulturacji psychologicznej mówimy wówczas, gdy osoba wywodząca się z określonego systemu kulturowego [A] znalazła się w polu relatywnie długich i intensywnych oddziaływań innej kultury [B], które wymuszają i/lub inicjują spontaniczne procesy adaptacyjne prowadzące do zmian w funkcjonowaniu psychologicznym o różnym stopniu przystosowalności. Zderzenie dwóch odmiennych kultur może wywołać u imigrantów dużo problemów nie tylko socjalno-materialnych, ale również adaptacyjnych o charakterze psychologicznym, między innymi szok kulturowy. Akulturacja jest procesem dwustronnym i jest potrzebny stały, bezpośredni kontakt jednostki z nową kulturą. Powodzenie i adaptacja imigranta zależy od wielu czynników, o których imigrant może nie wiedzieć, a tym bardziej kontrolować.

Ważnym elementem w procesie adaptacji czy też akulturacji imigrantów jest „poczucie zakorzenienia - świadomości posiadania swego miejsca w świecie, specyficznych odniesień w przeszłości” (Melchior,1990, s.27). Sytuacja, kiedy osoba już nie może przynależeć do większej grupy etnicznej, nie może z nią utożsamiać się, być jej częścią, czy być pewna stałości swojego miejsca w świecie, jest spotykana podczas imigracji do innego państwa. W nowym kraju z dużym prawdopodobieństwem spotka się z problemami nie tylko materialnymi, ale i psychologicznymi (depresja, alienacja, stres, agresja, odizolowanie się itd..), społeczno - socjalnymi, dyskryminacją i rasizmem (w zależności do którego kraju się wyemigrowało i jaka jest tam dominująca kultura) oraz z problemami adaptacyjnymi. Mogą zrodzić się negatywne doświadczenia i odczucia, które niekorzystnie wpływają na proces zadomowienia się: poczucie inności, obcości, braku wspólnych punktów odniesienia z otoczeniem społecznym.

Malewska-Peyre mówi (1992), że emigracja jest procesem, który rozkłada się na pokolenia. Przykładami, potwierdzającymi tę tezę, są wyniki badań Birman i Trickett'a (2001) Cultural Transitions in First-Generation Immigrants. Acculturation of Soviet Jewish Refugee Adolescents and Parents, Hattar-Pollara i Meleis (1995) The stress of immigration and the daily lived experiences of Jordanian immigrant women in the US i inne. Jak wskazują wyniki tych badań, najczęściej dopiero trzecie pokolenie jest uważane za zintegrowane z nową kulturą, a i to pod pewnymi warunkami, jak zaznacza Baskauskas (1981) w The Lithuanian refugee experiences and grief.

Emigracja jest związana z ryzykiem i napięciem. Badania Aroian i współpracowników (2003) potwierdzają tezę, że napięcia są skorelowane z trudnościami integracyjnymi, adaptacją do nowego środowiska językowego i kulturowego. W innych badaniach Aroian (1993) przedstawia i opisuje dodatkowe trudności, napotykane przez osoby bez legalnego statusu. Imigranci mają spore kłopoty z wykonaniem zawodu lub pracy w nowych warunkach, albo uczeniem się nowych zawodów, zatrudnieniem w branży nie powiązanej z kwalifikacjami i wykształceniem. Ryzyko wiąże się z nieprzewidywalnością sytuacji, brakiem wiedzy na temat prawnej strony oraz kultury i tradycji nowego państwa. Umiejętność reagowania na wydarzenia nieprzewidywalne ze względu na poprzednie doświadczenia i oczekiwania wykształcone w innej kulturze, w kraju o innej historii jest bardzo ważne dla adaptacji imigranta (Malewska - Peyre, 1992).