Otwórz już oczy
Jak długo śpisz? Czy się wysypiasz? A może cierpisz na bezsenność? Ile tak naprawdę powinniśmy spać?
Pooglądasz ze mną?
Kto nie słyszał stwierdzenia: "książki są dobre dla dzieci" lub "telewizja jest szkodliwa dla dzieci"?
Syndrom ostatniej piosenki
Znacie to doświadczenie, kiedy melodia wtrąca się w Twoje myśli i wiruje w powtarzającej się pętli?
Szewcy bez butów
Powiem ci ze wstydem, patrząc z dzisiejszej perspektywy, ja i wielu „kandydatów na pomagaczy” byliśmy nieco zarozumiali. Metodologia badań psychologicznych i analiza statystyczna – baza psychologii naukowej – budziły naszą niechęć, a fascynowały niebazujące na badaniach, raczej filozoficzne, wynurzenia psychoanalityków lub psychologów humanistycznych. I uznawaliśmy, że to właśnie jest prawdziwą psychologią.
To tylko gra!?
Kto nie słyszał stwierdzenia, że gry znieczulają mózg? Nie od dziś obwinianie gier komputerowych za agresywne zachowanie dzieci, młodzieży, czy nawet dorosłych jest pewnego rodzaju normą społeczną. Bo w końcu gdzieś musi być winowajca, czyż nie?
Arete, czyli odwaga zdobywania głębi - część 1
«Duc in altum! - Wypłyń na głębię» (Łk 5, 4). Chrystusowe wezwanie jest szczególnie aktualne w naszych czasach, w których pewna mentalność, dość rozpowszechniona, sprzyja rezygnacji z działania w obliczu trudności. (1)
Arete, czyli co?
Więc czym jest odwaga? Dla jednych myślicieli jest tym samym, co męstwo – cnotą służącą do realizacji wartości moralnych, cechą osobowości czy charakteru.
Męstwo jest cnotą moralną, która zapewnia wytrwałość w trudnościach i stałość w dążeniu do dobra. Umacnia decyzję opierania się pokusom i przezwyciężania przeszkód w życiu moralnym. Cnota męstwa uzdalnia do przezwyciężania strachu, nawet strachu przed śmiercią, do stawienia czoła próbom i prześladowaniom. Uzdalnia nawet do wyrzeczenia i do ofiary z życia w obronie słusznej sprawy. (KKK 1808)(2)
Arystoteles, Platon i Sokrates mówią o arete – pojęciem tym określając „cnotę cnót”, czyli dzielność życiową pomagającą nam realizować w naszym życiu inne wartości. Zdaniem Sokratesa owa dzielność arete najpełniej realizuje się w działalności państwowej. Jeśli tak jest można wysnuć niebezpieczny wniosek, że jeżeli państwo jest popsute (na przykład przez komunizm jak w PRL) to arete jest w zaniku lub przybiera u wielu obywateli wypaczone formy. Na przykład dzielność życiowa (w sensie zaradność) w PRL polegała m.in. na umiejętności „załatwiania spraw” (cokolwiek by to nie znaczyło) albo kolejkowym heroizmie. Przynajmniej dla niektórych Polaków.
Głównym pytaniem Sokratesa jest czy arete można się nauczyć? Jak kształcić dzielnych obywateli? On sam odpowiada na to pytanie, że „dzielność raczej się odkrywa w sobie niż uczy niemniej uważa, że trening dzielności powinien być praktyczny i codzienny.” Sokrates sam widzi swoja rolę jako nauczyciela dzielności.(3)
Jak pamiętamy męstwo jest jednym z darów Ducha Świętego. Więc dziwnym by było gdyby nie zająłby się nim Wolter starając się oderwać je od wymiaru moralnego i twierdząc że łotr też może być mężnym. Ten myśliciel traktuje męstwo nie jako cnotę, ale swego rodzaju techniczną kompetencję, którą można uczyć w dobrym, jaki i w złym celu. W opozycji do francuskiego znajdziemy taki pogląd: „Męstwo nie jest i być nie może sprowadzone do greckiej, stoickiej odwagi, ale winno polegać na wytrwałości wobec próby życia, wspartej, jak powiadają teologowie, humorem, mieszczącym się w ludzkich granicach. Męstwo tak pojęte łączy się z chrześcijańskim świadectwem życia, niekiedy z męczeństwem.”(4)
Czy znacie kogoś, kto nie chciał być odważnym tylko tchórzliwym? Mało prawdopodobne. Co najwyżej są tacy, którzy racjonalizują swoje zachowania nazywając „ostrożnymi” i „rozsądnymi”. Wielu Polaków za swoją aktywność (a pamiętajmy, że tylko ten się nie myli, kto nic nie robi) poniosło „zasłużoną i surowa karę” bez różnicy czy była to aktywność polityczna czy gospodarcza.
Co nam przeszkadza w osiągnięciu męstwa? Cnoty w rozumieniu chrześcijańskim są stanem utrzymywania stanu równowagi pomiędzy skrajnościami. Błądzić można przez nadmiar i niedomiar. Nadmiarem w wypadku dzielności będzie zuchwalstwo i brawura a niedomiar oznacza tchórzostwo.
Nie jest jeszcze tchórzostwem samo odczuwanie strachu czy pewnych jego objawów, np. drżenia ciała, gdyż jest to często niezależne od człowieka i nawet ludzie prawdziwie mężni nie są od tego całkowicie wolni. Tchórzostwem jest nieopanowanie w sobie impulsu pchającego do wycofania się z pozycji obowiązku w obliczu niebezpieczeństwa, nierozumna ucieczka lub rezygnacja tam, gdzie tego czynić się nie godzi. Postawę tchórzostwa trzeba odróżnić od postawy ludzi o usposobieniu lękliwym. Usposobienie takie, choć dysponuje do tchórzostwa, niekoniecznie musi do niego prowadzić. Przy właściwym wychowaniu i samokontroli ludzie tacy mogą wytworzyć w sobie postawę mężną.(5)
Myliłby się ten, kto by sądził, że rzeczą lepszą jest nadmiar, czyli zuchwalstwo. Jego częstym motywem bywa wszak pycha i próżność, która może wyróżniać w sytuacji obcowania z sytuacjami niebezpiecznymi.
Zresztą zarówno tchórzostwo i zuchwałość zwykle wyrasta na glebie naturalnych skłonności natury ludzkiej (niemniej tak być nie musi). Zdarza się, co prawda, że ludzie posądzający siebie (a może nawet wiedzący o swoim deficycie tej cechy na pewno) mówią o zaletach umiarkowania i rozwagi w taki sposób, jakby były one przeciwstawne lub nawet lepsze niż odwaga. Jednak odwaga, w każdej kulturze i w każdym społeczeństwie była ceniona i stanowiła o urodzie ducha. Także filozofia pragnie namówić człowieka do życia najlepszemu z możliwych, a do tego potrzebna jest właśnie dzielność. Sam Chrystus również niejednokrotnie namawiał swoich uczniów do bycia odważnymi. W jego ujęciu była to jednak odwaga bardzo specjalna i spełniająca szczególne warunki. Człowiek mężny musiał być jednocześnie skromny i pokorny, a jego działania musiały być skierowane zgodnie z „bożym” gradientem działania.
Heroizm wykazywany przez Andrzeja Bobolę, Św Szczepana, Jerzego Popieuszkę czy o. Maksymiliana Kolbego świeci niczym diament i powoduje niekiedy, że czujemy się (lub możemy się czuć) w tym naszym codziennym krzątaniu dziwnie mali myśląc o tych herosach. Czy jednak słusznie? Jak pisze Zbigniew Herbert, za drzwiami każdy z nas ma przepaść skrojoną na swoją miarę, sami mamy niewątpliwie wpływ na nasze „pole dzielności” i kształt naszych codziennych zmagań z losem. „Nie bądź letni bo wypluję cię z moich ust. Bądź zimny lub gorący...” Czy to nie jest namowa do odwagi działania? Do nauczenia się jej?
- poprz.
- nast. »»
Nigdy dość. Mózg a uzależnienia
Historia nałogów i procesu zdrowienia autorki, ale też omówienie z perspektywy badaczki zmian zachodzących w mózgu i zachowaniu na skutek długotrwałego uzależnienia.
W zakamarkach mózgu
Wybitni naukowcy o fascynujących funkcjach ludzkiego mózgu!
Zbiór intrygujących esejów autorstwa należących do światowej czołówki neuronaukowców, zawierający analizy dziwnych i sprzecznych z intuicją aspektów funkcjonowania ludzkiego mózgu.
Myślenie czarno-białe
Wyznaczamy granice, a większość rzeczy w życiu dzielimy według prostego czarno-białego schematu. Ta zdolność wykształcona w trakcie ewolucji jest w nas utrwalana od dzieciństwa przez rodziców, szkołę i otoczenie. Kevin Dutton, autor bestsellerów psychologicznych oraz utytułowany naukowiec z Oksfordu, pokazuje, że nie zawsze upraszczanie życia i wyborów jest dla nas najlepsze. „Myślenie czarno-białe” ukaże się już 12 maja.
Twój mózg bez tajemnic
Sen, pamięć, mowa, odczuwanie przyjemności czy strachu - codziennie mamy do czynienia z tymi procesami i emocjami, ale jak mózg je tworzy?
Życzenia dla Świata
Początkowo Ratzinger nie był entuzjastą Bergolio. Widział w nim reformatora, który może zupełnie zmienić oblicze Kościoła. To mu się nie podobało. A przynajmniej taki obraz, możemy zobaczyć w filmie fabularnym Dwóch Papieży.
Łykać jak Homo sapiens
Andrzej poznał Ilonę na forum miłośników wampirów i filmu „Zmierzch”. On był w średnim wieku, ona za rok miała skończyć 20 lat. Ilonie udało się przekonać Andrzeja, że jest prawdziwym wampirem, a on był gotowy wydać 10 tys. zł, żeby ta przemieniła również jego.
Sen nocy letniej
Rekord czasu, jaki można wytrzymać bez snu pobił w 1964 roku Randy Gardner. Nie spał przez 264 godziny i 12 minut. Brak snu jednak już w wyjątkowo krótkim czasie daje się nam we znaki. Zaczynają się problemy z koncentracją, pamięcią czy motywacją po nieprzespanej dobie a co dopiero 11.
To nie ja, to Ty!
Co się dzieje, gdy masz całą masę niewygodnych, krępujących i irytujących emocji, z którymi nie chcesz się świadomie zmierzyć?
Otwórz już oczy
Jak długo śpisz? Czy się wysypiasz? A może cierpisz na bezsenność? Ile tak naprawdę powinniśmy spać?
Odkryjmy potęgę kolorów!
Nie lubisz tego wina? Wypróbuj go pod innym oświetleniem. Chcesz, żeby ten napój był bardziej słodki? Rozjaśnij jego kolor. Chcesz, żeby herbata była zimniejsza? Umieść ją w szklanym pojemniku. Widzenie naprawdę jest wiarą.
Zabić Wertera
Zdarzenie, z którym mieliśmy do czynienia podczas 27 finału WOŚP do dzisiaj odbija się echem medialnym. Prowadzone są rozważania co można było zrobić, czego nie trzeba było robić i co teraz zrobić.
Ho ho ho... oto rzeczywistość...
Okres świąt Bożego Narodzenia z pewnością dla wielu z nas jest czasem do spotkania z najbliższymi. To czas, gdy słuchamy świątecznych melodii, gromadzimy się przy suto zastawionym stole, szczęśliwe dzieci biegają wokół pięknie przystrojonej choinki i tylko oczekujemy by dorwać się do błyszczących prezentów zapakowanych w czerwone kokardy.
Śladami Bestii
Czy to możliwe, żeby dobry człowiek popełnił zły uczynek?
W 1974 roku, serbska artystka Marina Abramowić wystawiła wybuchowy show, zatytułowany Rhythm 0 w galerii w Neapolu. Jednocześnie ujawniając coś strasznego o ludziach.
Dogadać się z innymi
Dlaczego tak trudno jest porozumieć się z innymi? Dlaczego inni nie rozumieją mojego punktu widzenia? Gdzie tkwi przyczyna problemów w relacjach z rodziną, szefem i współpracownikami?
Homo nie całkiem sapiens
Krytyczni, ale merytoryczni. Spierający się, ale też rozumiejący. Bogdan Wojciszke, wybitny polski psycholog i Marcin Rotkiewicz, ceniony dziennikarz naukowy rozmawiają o automatyzmach myślenia, nadętych politykach, narzekaniu Polaków i pułapkach moralności.
Syndrom gotującej się żaby. Co zabiło żabę?
Wyobraź sobie, że umieściłeś żabę w naczyniu z wodą i po chwili zaczynasz ją podgrzewać. Gdy temperatura wody wzrasta, widzisz, że żaba może odpowiednio dostosować swoją temperaturę ciała. Płaz kontynuuje regulację wraz ze wzrostem temperatury.
Mądrość i różne niemądrości
Żyjemy w świecie nieustających rekomendacji. Co robić, jak myśleć, w co się ubierać? Co zrobić, by osiągnąć sukces i na jaką partię głosować?
Ta piosenka obniża stres o 65%
Wszyscy dobrze wiemy, że powinniśmy się nauczyć zarządzać swoim stresem. Gdy sprawy stają się coraz trudniejsze w pracy, szkole czy życiu prywatnym, możemy korzystać z wielu porad, sztuczek i technik, które pozwolą uspokoić nieco skołatane nerwy.
Pokochaj poniedziałki. Jak poradzić sobie z wypaleniem zawodowym?
Czy na myśl o poniedziałku zaczyna cię boleć brzuch? Czy już w niedzielne popołudnie pogarsza ci się nastrój? Czy tylko w weekendy czujesz, że żyjesz? Czy inni zauważają u ciebie spadek energii i zmiany w zachowaniu?
Odzyskać kontrolę
Zespół stresu pourazowego (ang. Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD) stał się chorobą naszych czasów i jest to zaburzenie, które rozwija się u osób, które doświadczyły szokującego, przerażającego lub niebezpiecznego wydarzenia.
Intuicja nie ma płci, czyli jak podejmujemy decyzje?
Podobno mężczyźni są lepszymi decydentami niż kobiety. Nie kierują się emocjami, są odporni na sugestie innych, trafniej przewidują konsekwencje swoich wyborów, a co najważniejsze robią to wszystko szybciej. Czy faktycznie tak jest? A nawet jeśli, czy taki model podejmowania decyzji naprawdę jest kluczem do sukcesu?
Wiele
