Różnice w poziomie lęku przed sukcesem, lęku przed porażką oraz nadziei na sukces wśród kobiet i mężczyzn zajmujących stanowiska kierownicze.

Szczegóły

Utworzono: 22 listopada 2011

Justyna Szałaj

Teorię nadziei zapoczątkował C.R. Snyder w połowie lat 80. Badacz opisuje nadzieję jako pozytywny stan motywacyjny, który bazuje na dwóch rodzajach przekonań (Łaguna, 2005). Pierwsze, to przeświadczenie o możliwości wykonania zaplanowanego działania. Wiąże się to z posiadaniem silnej woli. Jest to przekonanie, że uda się osiągnąć wyznaczony cel, nawet w obliczu licznych przeszkód i zwątpienia. Drugi czynnik to przekonanie o umiejętności znajdowania rozwiązań. Jest to przeświadczenie o posiadanej wiedzy i kompetencji intelektualnej (Łaguna, 2005). Nadzieję na sukces można określić jako oczekiwanie pozytywnych efektów własnych działań (Trzebiński i Zięba, 2003).

Wysoki poziom nadziei pozytywnie wpływa na egzystencje człowieka (Snyder, 2002; za: Łaguna, 2005). Odnosi się do wyższego poczucia własnej wartości i satysfakcji z życia. Towarzyszy jej niższy poziom depresji oraz elastyczność w sytuacji radzenia sobie ze stresem (Kwon, 2000; za: Łaguna, 2005). Osoby z wysokim poziomem nadziei w przypadku napotkanych trudności umiejętnie dostosowują się do zaistniałych warunków. Szybko znajdują alternatywny cel (Snyder i Pulvers, 2001; za: Łaguna, 2005). Co ciekawe, wysoka nadzieja na sukces to lepsze przystosowanie przejawiające się m.in. w kompetencjach społecznych. Towarzyszą temu dobre relacje z rodziną i przyjaciółmi (Kwon, 2000; za: Łaguna, 2005).

Interesujące wydało się zbadanie różnic w zakresie lęku przed sukcesem i lęku przed porażką między kobietami a mężczyznami zajmującymi wysokie stanowiska. Jeśli ów lęk występuje, to czy eliminuje nadzieję na sukces? Czy płeć oraz miejsce zamieszkania osób zajmujących wysokie stanowiska kierownicze różnicuje poziom lęku przed sukcesem, poziom lęku przed porażką oraz poziom nadziei na sukces?

Powyższe zależności badano wśród osób zajmujących wysokie stanowiska kierownicze (dyrektorzy szkół, dyrektorzy przedsiębiorstw, kierownicy). Udział wzięło 40 kobiet (20 z Warszawy i 20 z Białegostoku) oraz 40 mężczyzn (20 z Warszawy i 20 z Białegostoku), o średniej wieku 41,97 lat.

Badanie składało się z trzech części: pisemne dokończenie opowiadania, wypełnianie Kwestionariusza Nadziei na Sukces oraz autorskiego kwestionariusza mierzącego lęk przed sukcesem i lęk przed porażką. Badanie rozpoczynało się zadaniem polegającym na dopisaniu dalszych losów kobiety lub mężczyzny w zależności od grupy (kobiety pisały o Monice, mężczyźni o Adamie):  ,,Monika/Adam ukończył/a studia ekonomiczne z wyróżnieniem. Podjął/ęła satysfakcjonującą i dobrze płatną pracę…..’’. Osoby badane proszone były o stworzenie historii zawierającej szczegóły życia prywatnego i zawodowego Moniki/Adama w długiej perspektywie czasowej (około 50 lat). Po skończeniu uczestnicy proszeni byli o wypełnienie Kwestionariusza Nadziei na Sukces, a następnie autorskiego kwestionariusza dotyczącego lęku przed sukcesem i lęku przed porażką. Maksymalny czas badania to 25 minut.

W świetle powyższego badania, wyniki okazały się różne od powszechnie podzielanych przekonań, dotyczących wyższego poziomu lęku wśród kobiet, ale wydają się być zgodne  z aktualnymi trendami w społeczeństwie. Kobiety  i mężczyźni zajmujący wysokie stanowiska cechują się podobnym natężeniem lęku przed sukcesem i lęku przed porażką. Nie uzyskano różnic stanowiących podstawę do wnioskowania, iż kobiety odczuwają silniejszy lęk, jak pokazują to badania (Aronson, 2006). Pierwotnie lęk przed sukcesem przypisywano kobietom, ponieważ zabieganie o sukces wiązało się z konfliktem między potrzebą osiągnięć a wartościami uznawanymi społecznie (Reber, 2000). Obecnie nawet dziedzina typowo męska, jaką jest biznes, nie przyczyniła się do większego lęku wśród kobiet. Wyniki te mogą wskazywać na powolną dezaktualizację stereotypów. Wyjaśnieniem tego może być fakt, iż wzrosła  nie tylko świadomości kobiet, ale całego społeczeństwa. Niemały wpływ mają na to środki masowego przekazu. To właśnie prasa, radio, telewizja i Internet promują niezależne kobiety sukcesu (Radziszewska, 2007). Stopniowo obszary działalności zarezerwowanej dla mężczyzn zdobywają kobiety. Męska część społeczeństwa rywalizuje na płaszczyźnie zawodowej również z kobietami. To może stanowić przyczynę braku różnic w zakresie lęku przed sukcesem i lęku przed porażką.