Agresja kobiet w małżeństwie i w związkach romantycznych
- Szczegóły
- Utworzono: 24 marca 2009
- Valentyna Guminska
Na podstawie wyników z badań na ten temat (Browne, 1987; Gondolf, 2002; Saunders, 2002; Campbell, 2004, 1999 i in.) wyszczególniono kilka kategorii podstawowych motywów agresji kobiet: samoobrona (reakcja na strach za swoje życie i życie dzieci), złość, zemsta / rewanż, kara za wcześniej wyrządzone szkody lub obrażenia, ustalenie kontroli, stawienie oporu męskiej kontroli oraz zwrócenie uwagi partnera. Opierając się o wyniki z przeglądu badań (Campbell, 1993, 2004; Dasgupta, 1999; Hamberger, 1997; Olson i Lloyd, 2005 i in.) do samoobrony można dodać kilka innych czynników: np. kobiety wykorzystują agresję, aby pokazać swój gniew, zawód lub frustrację, aby uwolnić napięcie lub pokazać siłę i moc, aby zaangażować partnera / męża emocjonalnie lub w celu „skutecznego donoszenia” pewnych informacji tak, żeby „na pewno dotarło”, aby mieć przewagę kierowniczą w związku, innymi słowy móc kontrolować partnera. Agresja także jest wykorzystywana w celu wstawienia się za siebie i bliskich, w celu zmuszenia partnera do podjęcia pewnej odpowiedzialności, w celu nakłonienia partnera do szacunku, w celu zemsty (rewanżu) lub kary wymierzonej partnerowi za przewinienie, lub złe potraktowanie.
Na przykład Archer jest zdania, że „więcej kobiet niż mężczyzn inicjują agresję” (Archer, 2000, s.664), natomiast Strauss (1999, s. 28) mówi o „równym udziale kobiet i mężczyzn w inicjacji agresji”. Jednak z powodu małej ilości badań na ten temat, nie ma jednoznacznych danych i rozwiązań tego problemu.
Rezultaty badań części Inicjacja i płeć potwierdzają wyniki wcześniejszych badań Archer’a (2000), w których kobiety również występowały w roli inicjatorek agresji częściej od mężczyzn. Na podstawie badania: kobiety-inicjatorki versus mężczyźni-inicjatorzy przez dwustronną agresję versus jednostronna agresja otrzymujemy wynik: χ2(1) = 13,34, p <0,005.
Rezultaty badań Olson i Lloyd (2005) wskazują na różnice w interpretowaniu inicjacji agresji (54%)- przebywanie w stanie złości, ciągle powracanie do sytuacji konfliktowej, natarczywe werbalne dręczenie partnera, z którym jest w związku romantycznym. Autorki odwołują się do agresji werbalnej i fizycznej, do badań na temat roli agresji w rozwiązywaniu konfliktów damsko - męskich, roli agresji w komunikacji oraz zwrócono uwagę na czynnik indywidualny: komplikacje życiowe kobiet i ich agresywne zachowanie. Po dokonaniu analizy badań ustalono kilka kategorii motywów agresji (przestawię tylko niektóre z nich):
- jeden partner „rzucił” pierwszą obrazę (werbalna agresja) albo „wymierzył pierwszy kuksaniec” (fizyczna agresja). Deklaracje takie jak: „on właśnie uderzył mnie; on nazwał mnie suką, chlapą; i ja jako pierwsza podniosłam mój głos” - tak respondentki określały zajście agresji w sytuacji, kiedy kobieta jako pierwsza zachowała się agresywnie;
- inicjacja agresji przez kobietę, która przebywała w stanie złości lub była przestraszona. Pomimo tego, że komunikacja obojga partnerów przebiegała na podwyższonych tonach, kobiety są skłonne myśleć, że właśnie ich gniew spowodował konflikt i był uznany za punkt początku agresji: „Ja zaczęłam… Mam na myśli, zaczęła się dyskusją, on zaczął się denerwować, podniósł głos, ale ja rozpoczęłam […] ja odezwałam się, krzyknęłam tak i owak…”(tamże).
- Propozycja/wnoszenie problemu do rozwiązania przedstawia sytuację, kiedy kobiety są chętne do „obgadania” pewnych kwestii, natomiast mężczyźni nie wyrażają zgody, kobiety nalegają i dręczą partnera danym problemem.
- Niejednoznaczność. Dosyć często kobiety nie potrafiły określić osobę - inicjatora. Przykładem są następujące sytuacje: 1) kobieta jest pytana przez partnera o coś, nie chce kłamać, mówi gorzką prawdę, mężczyzna wścieka się, łamie radio… lub 2) respondentka ciągle pytała męża: „Gdzie są pieniądze?” - Chciała wiedzieć, co się działo. Respondentka nie myśli, że była agresorką, ale z drugiej strony, zastanawia się czy tak naprawdę było - może wielokrotne pytania jednak stanowiły przyczynę agresji partnera. Zgodnie z podanymi przykładami moment zapoczątkowania agresji nie zawsze był możliwy do „zdefiniowania” i nie było także łatwo z określeniem osoby – inicjatora.
- Kilka kobiet opisywało inicjację agresji w sposób „zaprzeczenia między opisem i czynem”. Kobiety myślały, że właśnie one prowokują agresję mężczyzn, z którymi przebywały w związku emocjonalnym. Po dłuższej analizie kilku sytuacji autorki badania stwierdziły, że sytuacje i odgrywane role są odwrotne. Na przykład: następstwo agresji w konflikcie zaczyna się od partnera, który nie pozwala kobiecie na wyjście z domu, straszy zapalniczką zapaloną tuż przed jej twarzą, później kobieta zaczyna działać agresywnie w celu „uwolnienia się”, dopiero wtedy rozpoczyna się konflikt z wykorzystaniem agresji werbalnej i fizycznej. Jednak kobieta w tej sytuacji upatruje siebie jako inicjatorkę agresji.
- Archer. J., (2000). Sex differences in aggression between heterosexual partners: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 126, 651–680.
- Björkqvist. K.I., Niemelä. P., (1992). Of Mice and Women: Aspects of Female Aggression, Academic Press, Inc. San Diego. CA.
- Bond. A., Lader. M.,(1987). The effects of alcohol on behavioral aggression and cardiac and electro dermal activity monitored during an aversive task. Journal of Psychophysiology, 1, 229-240.
- Blumstein. P., Schwartz. P. (1983). American couples: Money, work, sex. New York: William Morrow and Company, [w]: C. M. Renzetti i D. J. Curran. (2005). Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Browne. A., (1987). When battered women kill. New York: Free Press.
- Campbell. A., (1993). Men, women and aggression. New York: Basic Books.
- Campbell. A. ,(1999). Staying alive: evolution, culture, and women's intrasexual aggression. Behavioral and Brain Sciences, 22, 203-252.
- Campbell. A., (2004). Jej niezależny umysł. Psychologia ewolucyjna kobiet. Wydawnictwo Literackie, Kraków
- Dasgupta. S. D., (1999). Just like men? A critical view of violence by women. [w]:M. S. Shepard i E. L. Price (red), Coordinating community responses to domestic violence: Lessons from Duluth and beyond (195–222). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Dasgupta. S. D., (2002). A framework for understanding women’s use of nonlethal violence in intimate heterosexual relationships, Violence Against Women, (8), 11, 1364-1389.
- Day. K.,Gough.A., McFadden. M.,(2003). Women Who Drink and Fight: A Discourse Analysis of Working-Class Women's Talk, Feminism & Psychology,(13), 2, 141-158.
- DeMaris. A., (1987), The Efficacy of a Spouse Abuse Model in Accounting for Courtship Violence, Journal of Family Issues, (8), 3, 291-305.
- Frodi. A., Macaulay. J., Thome. P., (1977). Are women always less aggressive than men? A review of the experimental literature. Psychological Bulletin, (84), ss. 634-660.
- Hamberger. K. L., (1997). Female offenders in domestic violence: A look at actions in their context. Journal of Aggression, Maltreatment and Trauma, 1, 117–129.
- Hanley. M.J., O’Neill. P., (1997). Violence and Commit. A Study of Dating Couples, Journal of Interpersonal Violence, (12), 5, 685-703.
- Gondolf. E.W., (2002). Batterer intervention systems. Thousand Oaks, CA, Sage Publication.
- Kaufman Kantor. G., Strauss. M. A., (1987). The “drunken bum” theory of wife beating. Social Problems, 34, 213-230.
- Knudson-Martin. C., Mahoney. A.,(1998). Language and Processes in the Construction of Marital Equality in New Marriages. Family Relations, (47), 81-91.
- Lane. K., Gwartney-Gibbs. P., (1985), Violence in the context of dating and sex. Journal of Family Issues, 6, 5-59.
- Lloyd. S. A., Emery. B. C. (2000). The dark side of courtship: Physical and sexual aggression. Thousand Oaks, CA: Sage.
- Luchterhand. E., Weller. L., (1976), Effects of class, race, sex, and educational status on patterns of aggression of lower-class youth. Journal of Youth and Adolescence, 5, 59-71.
- Olson. L.N., Lloyd. S.A.(2005). It Depends on What You Mean by Starting”: An Exploration of How Women Define Initiation of Aggression and Their Motives for Behaving Aggressively, Sex Roles, (53), 7/8, 603-618.
- Renzetti. C. M., Curran. D. J., (2005). Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Riggs. D. S., O’Leary K. D., (1996). Aggression between Heterosexual Dating Partners. An Examinations of Causal Model of Courtship Aggression, Journal of Interpersonal Violence (11) 4, 519-540.
- Rohsenow. D., Bachorowski. J., (1984). Effects of an alcohol expediencies on verbal aggression in men and women, Journal of Abnormal Psychology, (9), 418-432.
- Saunders. D. G., (2002). Are physical assaults by wives and girlfriends a major social problem? A review of the literature. Violence Against Women, (8), 1424–1448.
- Strauss. M.S., Gelles. R.J., Steinmetz. S. K., (1980). Behind closed door: Violence in the American family, New York: Anchor Book.
- Straus. M. A., Smith. C. (1990). Violence in Hispanic families in the United States: Incidence rates and structural interpretations. [w] M. A. Straus, R. J. Gelles (red), Physical Violence in American Families (341-367). New Brunswick, NJ: Transaction.
- Stauss. M. S., Sweet. S., (1992). Verbal/Symbolic Aggression in Couples: Incidence Rates and Relationships to Personal Characteristics, Journal of Marriage and Family, (54) 346-357
- Straus. M. A., (1999). The controversy over domestic violence by women: A methodological, theoretical and sociology of science analysis. [w:] X. B. Arriaga i S. Oskamp (red), Violence in intimate relationships (17–44). Thousand Oaks, CA: Sage.
Na podstawie dokonanych analiz wypowiedzi respondentek, autorki badania stworzyły wizerunek „rzeczywistych” inicjatorów konfliktów z wykorzystaniem agresywnych zachowań: inicjatorami „pierwszych aktów agresji” byli 51% mężczyzn i 49% kobiet; 30% odpowiedzi respondentek wskazuje na to, że agresja była spowodowana stanem złości, w którym przebywał(a) mężczyzna/kobieta lub wnoszeniem przez kobietę pewnych problemów do dyskusji. Jedna czwarta respondentek nie potrafiła wskazać, kto był inicjatorem agresywnego zachowania, albo przedstawiła sytuację niezgodnie z sekwencją wydarzeń przyczynowo - skutkowych.
Autorki sugerują, że dla kobiet przebywanie w stanie złości może spowodować agresję, z kolei ciągłe dręczenie pytaniami lub wnoszenie pewnych spraw do rozwiązania ze strony kobiet doprowadza mężczyzn do agresji. „Stworzenie” pojęcia inicjacji agresji często jest połączone z dynamiką związku, szczególnie z dynamiką konfliktu i komunikacji. Pokrewna interakcja kształtuje tło, aby zorientować się jak kobiety objaśniły pojęcie inicjacji agresji. Zauważono, że kobiety obwiniają siebie za agresję ze strony mężczyzn, będąc jednak „pierwszymi” ofiarami. Wcześniejsze badania Lloyd (2000) zawierają opisy podobnych tendencji kobiet, np. kobiety, które mówiły o agresji wzajemnej (dwustronnej) również okazywały się ofiarami, przypisującymi sobie większą winę i większą odpowiedzialność za zachowanie agresywne, niż w rzeczywistości miało to miejsce.
