Otwórz już oczy
Jak długo śpisz? Czy się wysypiasz? A może cierpisz na bezsenność? Ile tak naprawdę powinniśmy spać?
Pooglądasz ze mną?
Kto nie słyszał stwierdzenia: "książki są dobre dla dzieci" lub "telewizja jest szkodliwa dla dzieci"?
Syndrom ostatniej piosenki
Znacie to doświadczenie, kiedy melodia wtrąca się w Twoje myśli i wiruje w powtarzającej się pętli?
Szewcy bez butów
Powiem ci ze wstydem, patrząc z dzisiejszej perspektywy, ja i wielu „kandydatów na pomagaczy” byliśmy nieco zarozumiali. Metodologia badań psychologicznych i analiza statystyczna – baza psychologii naukowej – budziły naszą niechęć, a fascynowały niebazujące na badaniach, raczej filozoficzne, wynurzenia psychoanalityków lub psychologów humanistycznych. I uznawaliśmy, że to właśnie jest prawdziwą psychologią.
To tylko gra!?
Kto nie słyszał stwierdzenia, że gry znieczulają mózg? Nie od dziś obwinianie gier komputerowych za agresywne zachowanie dzieci, młodzieży, czy nawet dorosłych jest pewnego rodzaju normą społeczną. Bo w końcu gdzieś musi być winowajca, czyż nie?
Wstęp do teorii dysonansu
Często możemy spotkać się z założeniem, a czasami nawet z twierdzeniem, że człowiek dąży do wewnętrznej spójności. Możemy oczywiście znaleźć wyjątki: ktoś może uważać, iż małe dzieci powinny być ciche i niekłopotliwe, ale jednocześnie może czuć dumę, gdy własne dziecko w agresywny sposób zwraca na siebie uwagę dorosłych. Ktoś może wiedzieć, że palenie papierosów jest szkodliwe dla zdrowia, ale może nadal palić. Uświadomienie sobie istnienia podobnych niespójności może być całkiem dramatyczne, jednak zwracają one naszą uwagę głównie z powodu ich wyraźnego kontrastu w stosunku do tła, jakim jest spójność.
Zakładając, że spójność jest rzeczą oczywistą, przynajmniej w większości wypadków, jak możemy ustosunkować się do tych wszystkich wyjątków, które tak łatwo przychodzą do głowy?
Otóż tylko czasami, jeśli w ogóle, dana osoba odbiera je jako niespójności. Najczęściej mamy do czynienia z mniej lub bardziej udanymi próbami ich racjonalizacji. Osoba, która pali papierosy, mimo iż wie, że jest to szkodliwe dla zdrowia, może również zdawać sobie sprawę, że:
- palenie sprawia jej taką przyjemność, iż jest tego warte,
- uważa, że prawdopodobieństwo uszczerbku na zdrowiu jest dużo mniejsze, niż się powszechnie sądzi,
- nie można uniknąć niebezpieczeństw związanych z paleniem (wdychanie cudzego dymu), więc to czy samemu się pali czy nie jest absolutnie bez znaczenia,
- możliwe jest, że jeśli rzuci palenie, to przytyje, co jest równie szkodliwe dla zdrowia.
Ludzie jednak nie zawsze potrafią wytłumaczyć sobie niespójności lub je zracjonalizować. Próby osiągnięcia spójności mogą nie powieść się z różnych powodów. A wtedy — brak zgodności prowadzi do psychicznego dyskomfortu.
W tym momencie przeprowadźmy kluczową zmianę — zastąpmy słowo „niespójność” słowem „dysonans”. Słowo „spójność” od tej pory będzie nosić miano „konsonansu”.
Występowanie dysonansu
Dlaczego i w jaki sposób powstaje dysonans? Jak to się dzieje, że ludzie robią czasami coś, co nie zgadza się z tym co wiedzą, albo mają poglądy, które pozostają w sprzeczności z innymi ich poglądami? Odpowiedź na te pytania znajdziemy, omawiając dwie z częstych sytuacji, w których może wystąpić dysonans.
Sytuacja pierwsza to przypadek, gdy nowe pojawiające się zdarzenie lub nowa informacja, z którą spotyka się osoba, mogą spowodować co najmniej chwilowy dysonans w stosunku do posiadanej wiedzy, procesów poznawczych lub przekonań, jeśli chodzi o zachowanie. Ponieważ osoba nie ma pełnej kontroli nad informacjami, jakie do niej docierają, ani też nad zdarzeniami, jakie mają miejsce w jej otoczeniu, taki dysonans może łatwo się pojawić.
Sytuacja druga zachodzi nawet w przypadku braku nowych, nieprzewidzianych zdarzeń lub informacji. Niewiele bowiem rzeczy możemy jednoznacznie określić jako — tylko białe lub — tylko czarne. Niewiele mamy sytuacji tak wyraźnych, żeby opinie lub zachowania nie były do pewnego stopnia mieszaniną sprzeczności. I tak na przykład farmer ze Środkowego Zachodu, zwolennik Partii Republikańskiej, może nie zgadzać się z jej stanowiskiem w sprawie dopłat do cen płodów rolnych. W sytuacji gdy osoba musi sformułować opinię lub podjąć decyzję, prawie nieuchronne jest powstanie dysonansu między przesłankami przemawiającymi za podjęciem działania a poglądami lub wiedzą skłaniającymi do podjęcia innych kroków.
- poprz.
- nast. »»
Nigdy dość. Mózg a uzależnienia
Historia nałogów i procesu zdrowienia autorki, ale też omówienie z perspektywy badaczki zmian zachodzących w mózgu i zachowaniu na skutek długotrwałego uzależnienia.
W zakamarkach mózgu
Wybitni naukowcy o fascynujących funkcjach ludzkiego mózgu!
Zbiór intrygujących esejów autorstwa należących do światowej czołówki neuronaukowców, zawierający analizy dziwnych i sprzecznych z intuicją aspektów funkcjonowania ludzkiego mózgu.
Myślenie czarno-białe
Wyznaczamy granice, a większość rzeczy w życiu dzielimy według prostego czarno-białego schematu. Ta zdolność wykształcona w trakcie ewolucji jest w nas utrwalana od dzieciństwa przez rodziców, szkołę i otoczenie. Kevin Dutton, autor bestsellerów psychologicznych oraz utytułowany naukowiec z Oksfordu, pokazuje, że nie zawsze upraszczanie życia i wyborów jest dla nas najlepsze. „Myślenie czarno-białe” ukaże się już 12 maja.
Twój mózg bez tajemnic
Sen, pamięć, mowa, odczuwanie przyjemności czy strachu - codziennie mamy do czynienia z tymi procesami i emocjami, ale jak mózg je tworzy?
Życzenia dla Świata
Początkowo Ratzinger nie był entuzjastą Bergolio. Widział w nim reformatora, który może zupełnie zmienić oblicze Kościoła. To mu się nie podobało. A przynajmniej taki obraz, możemy zobaczyć w filmie fabularnym Dwóch Papieży.
Łykać jak Homo sapiens
Andrzej poznał Ilonę na forum miłośników wampirów i filmu „Zmierzch”. On był w średnim wieku, ona za rok miała skończyć 20 lat. Ilonie udało się przekonać Andrzeja, że jest prawdziwym wampirem, a on był gotowy wydać 10 tys. zł, żeby ta przemieniła również jego.
Sen nocy letniej
Rekord czasu, jaki można wytrzymać bez snu pobił w 1964 roku Randy Gardner. Nie spał przez 264 godziny i 12 minut. Brak snu jednak już w wyjątkowo krótkim czasie daje się nam we znaki. Zaczynają się problemy z koncentracją, pamięcią czy motywacją po nieprzespanej dobie a co dopiero 11.
To nie ja, to Ty!
Co się dzieje, gdy masz całą masę niewygodnych, krępujących i irytujących emocji, z którymi nie chcesz się świadomie zmierzyć?
Otwórz już oczy
Jak długo śpisz? Czy się wysypiasz? A może cierpisz na bezsenność? Ile tak naprawdę powinniśmy spać?
Odkryjmy potęgę kolorów!
Nie lubisz tego wina? Wypróbuj go pod innym oświetleniem. Chcesz, żeby ten napój był bardziej słodki? Rozjaśnij jego kolor. Chcesz, żeby herbata była zimniejsza? Umieść ją w szklanym pojemniku. Widzenie naprawdę jest wiarą.
Zabić Wertera
Zdarzenie, z którym mieliśmy do czynienia podczas 27 finału WOŚP do dzisiaj odbija się echem medialnym. Prowadzone są rozważania co można było zrobić, czego nie trzeba było robić i co teraz zrobić.
Ho ho ho... oto rzeczywistość...
Okres świąt Bożego Narodzenia z pewnością dla wielu z nas jest czasem do spotkania z najbliższymi. To czas, gdy słuchamy świątecznych melodii, gromadzimy się przy suto zastawionym stole, szczęśliwe dzieci biegają wokół pięknie przystrojonej choinki i tylko oczekujemy by dorwać się do błyszczących prezentów zapakowanych w czerwone kokardy.
Śladami Bestii
Czy to możliwe, żeby dobry człowiek popełnił zły uczynek?
W 1974 roku, serbska artystka Marina Abramowić wystawiła wybuchowy show, zatytułowany Rhythm 0 w galerii w Neapolu. Jednocześnie ujawniając coś strasznego o ludziach.
Dogadać się z innymi
Dlaczego tak trudno jest porozumieć się z innymi? Dlaczego inni nie rozumieją mojego punktu widzenia? Gdzie tkwi przyczyna problemów w relacjach z rodziną, szefem i współpracownikami?
Homo nie całkiem sapiens
Krytyczni, ale merytoryczni. Spierający się, ale też rozumiejący. Bogdan Wojciszke, wybitny polski psycholog i Marcin Rotkiewicz, ceniony dziennikarz naukowy rozmawiają o automatyzmach myślenia, nadętych politykach, narzekaniu Polaków i pułapkach moralności.
Syndrom gotującej się żaby. Co zabiło żabę?
Wyobraź sobie, że umieściłeś żabę w naczyniu z wodą i po chwili zaczynasz ją podgrzewać. Gdy temperatura wody wzrasta, widzisz, że żaba może odpowiednio dostosować swoją temperaturę ciała. Płaz kontynuuje regulację wraz ze wzrostem temperatury.
Mądrość i różne niemądrości
Żyjemy w świecie nieustających rekomendacji. Co robić, jak myśleć, w co się ubierać? Co zrobić, by osiągnąć sukces i na jaką partię głosować?
Ta piosenka obniża stres o 65%
Wszyscy dobrze wiemy, że powinniśmy się nauczyć zarządzać swoim stresem. Gdy sprawy stają się coraz trudniejsze w pracy, szkole czy życiu prywatnym, możemy korzystać z wielu porad, sztuczek i technik, które pozwolą uspokoić nieco skołatane nerwy.
Pokochaj poniedziałki. Jak poradzić sobie z wypaleniem zawodowym?
Czy na myśl o poniedziałku zaczyna cię boleć brzuch? Czy już w niedzielne popołudnie pogarsza ci się nastrój? Czy tylko w weekendy czujesz, że żyjesz? Czy inni zauważają u ciebie spadek energii i zmiany w zachowaniu?
Odzyskać kontrolę
Zespół stresu pourazowego (ang. Post-Traumatic Stress Disorder - PTSD) stał się chorobą naszych czasów i jest to zaburzenie, które rozwija się u osób, które doświadczyły szokującego, przerażającego lub niebezpiecznego wydarzenia.
Intuicja nie ma płci, czyli jak podejmujemy decyzje?
Podobno mężczyźni są lepszymi decydentami niż kobiety. Nie kierują się emocjami, są odporni na sugestie innych, trafniej przewidują konsekwencje swoich wyborów, a co najważniejsze robią to wszystko szybciej. Czy faktycznie tak jest? A nawet jeśli, czy taki model podejmowania decyzji naprawdę jest kluczem do sukcesu?
Wiele
