Pożądanie pracy

Szczegóły: Utworzono: 14 lipca 2014; Victoria Chyczewska

Fetysz? Nowy rodzaj parafilii? Nie, to całkiem świeża teoria opracowana przez dr Kamilę Wojdyło (Instytut Psychologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Gdański) – work craving. Odróżnia ona pojęcie pracoholizmu od entuzjazmu pracy i określa mechanizm uzależnienia od pracy.

Wyniki wielu badań pokazują, że pracoholizm oraz entuzjazm pracy to odmienne zjawiska. Różni je podłoże motywacyjne. Pracoholików cechuje wysoka motywacja kontroli, natomiast entuzjastów pracy – motywacja autonomiczna (van Beek, Taris, Schaufeli, 2011). Wysoki pracoholizm jest ściśle związany z kontrolną samoregulacją (tzw. introjektywną), polegającą na presji zewnętrznych standardów poczucia wartości i społecznego uznania (van Beek, Hu, Taris, Schreurs, 2012) i orientacją na zapobieganie porażce (van Beek, Taris, Schaufeli, Brenninkmeijer, 2013). Entuzjazm pracy jest związany głównie z samoregulacją wewnętrzną, opartą na własnych standardach (van Beek i.in., 2012) i orientacją na dążenie do sukcesu (van Beek i in., 2013).

Konstrukt work craving opiera się na czterech podstawowych wymiarach. Pierwszym z nich jest obsesyjno-kompulsyjne pożądanie pracy. Jest to stan motywacyjny o charakterze obsesyjnego pragnienia stałego zajmowania się pracą, przejawiający się uporczywym myśleniu o pracy i kompulsyjnym zaangażowaniu w nią. Drugi wymiar mówi o oczekiwaniu pozytywnych wzmocnień i wzrostu poczucia własnej wartości związanych z obsesyjną pracą. Wymiar ten opisuje hedonistyczny komponent, zawierający oczekiwania dotyczące wzmocnienia poczucia własnej kompetencji i skuteczności. Trzeci wymiar to oczekiwanie redukcji emocji negatywnych i symptomów odstawiennych. Wymiar ten opisuje hedonistyczny komponent, zawierający oczekiwania dotyczące pozyskiwania ulgi związanej z redukcją poirytowania, poczucia winy, przygnębienia i symptomów zmęczenia, wyczerpania w wyniku obsesyjnego pracowania. Ostatni z wymiarów to neurotyczny perfekcjonizm. Jest to tendencja do wyznaczania sobie nierealistycznie wysokich standardów osiągnięć oraz do interpretowania naruszenia tych standardów jako niepowodzenia oraz jako brak pewności dotyczącej własnych zdolności, aby wykonać coś właściwie.

Teoria pożądania pracy proponuje czteroczynnikową strukturę uzależnienia od pracy. Podkreśla funkcję emocji w mechanizmach regulacyjnych uzależnienia i implikuje potrzebę jednoznacznego definiowania i pomiaru pracoholizmu jako takiego. Przypadki osób umierających z przepracowania w Japonii i Europie (również Polsce) sygnalizują, że wiedza o pracoholizmie jest potrzebą naglącą. Aby terapeuci mogli skutecznie diagnozować i leczyć pracoholizm, a pracodawcy redukować koszty związane z funkcjonowaniem pracoholika w firmie, konieczne są dalsze badania.

Dla zainteresowanych: