Ratownicy i pracownicy społeczni narażeni na wtórny stres pourazowy

Szczegóły: Utworzono: 26 stycznia 2007; Maciej Chabowski

W przypadku katastrof takich jak atak terrorystyczny z 11 września czy huragan Katrina, a także przy wydarzeniach traumatycznych jak wykorzystywanie seksualne czy przemoc w rodzinie, ratownicy i pracownicy służb społecznych jako pierwsi udzielają pomocy ofiarom.

Właśnie tej grupie naukowcy z Uniwersytetu w Georgii poświęcili swoje najnowsze badania. Odkryli oni, że długotrwałe słuchanie relacji ofiar tragicznych zdarzeń podwaja ryzyko wystąpienia u nich zespołu stresu pourazowego (PTSD).

Wypadek

W badaniu opublikowanym w styczniowym wydaniu czasopisma „Social Work”, Brian Bride twierdzi, że podczas gdy 7,8% ogólnej populacji doświadcza PTSD podczas swojego życia, aż 15% przebadanych pracowników służb ratowniczych i socjalnych spełnia kryteria diagnostyczne tego zaburzenia.

„Podczas kontaktu z ofiarami, pracownicy służb interwencyjnych często słuchają wyznań dzieci wykorzystywanych seksualnie, ofiar gwałtów i kazirodztwa oraz ludzi, którzy doświadczyli dramatów podczas wojen i przemocy w społecznościach lokalnych.” - mówi Bride - „Długotrwałe słuchanie tych historii powodować może pojawianie się myśli i obrazów o charakterze traumatycznym.”

Zjawisko stawania się ofiarą urazu w sposób pośredni, określane jako zespół wtórnego stresu pourazowego (ang. secondary traumatic stress disorder), dopiero niedawno wzbudziło zainteresowanie naukowców. Po raz pierwszy tego typu przypadki odnotowano dekadę temu u małżonków weteranów wojennych i bliskich krewnych osób, które przetrwały holokaust. Bride twierdzi, że jego badania są pierwszymi, w których problem ten podejmuje się w odniesieniu do grupy pracowników służb społecznych i interwencyjnych.

Naukowiec ten przeprowadził wywiady z blisko 300 osobami pracującymi w instytucjach zajmujących się zdrowiem psychicznym i fizycznym, pracowników szkół, służb medycznych i innych instytucji socjalnych.

Okazało się, że:

40 % myślało o swojej pracy z klientami po urazach bez wyraźnego powodu;

22 % zgłaszało poczucie wyobcowania od innych;

26 % opisywało siebie jako zdrętwiałych emocjonalnie;

28 % miało poczucie skróconej przyszłości;

27 % zgłaszało skłonność do irytacji i gniewu;

28 % zgłaszało trudności z koncentracją uwagi.

Depressed

Zespół stresu pourazowego jest zaburzeniem, któremu towarzyszą m.in. powtarzające się niechciane wspomnienia, myśli lub sny dotyczące sytuacji urazowej; poczucie odrętwienia i przytępienia emocjonalnego; odizolowanie od innych ludzi lub trudności z koncentracją. Badania Bride’a wykazały, że u 55% badanych wystąpił jeden z objawów PTSD. Kolejne 20% osób wykazywało dwa objawy, a u 15% pojawiały się już trzy objawy, co wedle kryteriów diagnostycznych pozwala na postawienie diagnozy o wystąpieniu zespołu stresu pourazowego.

Badacze dodają, że mimo, iż wtórny stres pourazowy jest zjawiskiem częstym wśród tej grupy to jednak nadal świadomość istnienia tego problemu jest wśród profesjonalistów mała. „Pracownicy służb społecznych mogli słyszeć o wypaleniu zawodowym oraz o dbaniu o siebie” – mówi Brian Bride - „Nie słyszeli oni jednak dotąd o zespole wtórnego stresu pourazowego.” Badacz ten jest zdania, że podczas kształcenia tego typu specjalistów należy uczyć ich jak minimalizować ryzyko wystąpienia u nich wtórnego stresu pourazowego.

Bride twierdzi, że osoby pracujące z ofiarami mogą redukować prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu wtórnego stresu pourazowego poprzez znajdywanie czasu dla siebie i spędzanie go w sposób, który daje im satysfakcję. Ważne może być też zdanie sobie sprawy z tego, które przypadki działają na nich najbardziej stresogenne i odpowiednie zaplanowanie spotkań z tymi ludźmi.

„Przypuszczamy, że znaczna część osób rezygnuje z pracy przy niesieniu innym pomocy właśnie z tego powodu.” – dodaje Bride. Jego zdaniem ludzie, którzy zawodowo zajmują się pomaganiem innym robią to, bo chcą poprawić los ofiar i ulżyć im w ich cierpieniach. Należy jednak pamiętać, że wtórny stres pourazowy (podobnie jak wypalenie zawodowe) może w negatywny sposób wpływać na jakość niesionej przez nich pomocy oraz zniechęcać ich do dalszego wykonywania swojej pracy.

Źródło: ScienceDaily (Pozyskano sieci w dniu 25 stycznia 2007 r. pod adresem: http://www.sciencedaily.com/.../070104144711.htm.)