Flesz w Twojej głowie
- Szczegóły
- Utworzono: 16 września 2013
- Kamila Pasek
Dobry aparat niewątpliwie ma ogromny wpływ na jakość fotografii. Jednak w tej sztuce liczy się również pomysł. Dobrze, kiedy fotografia porusza, wzbudza emocje i z emocjami się wiąże. Co ciekawe, takiej klasy ujęcia robi nasz umysł, zjawisko to zwane jest w psychologii efektem lampy błyskowej.
Lubicie fotografie? Wolicie je robić czy oglądać? Wyobraźcie sobie, że wasz mózg czasem działa podobnie jak aparat fotograficzny. Umysł ludzki, dzięki doskonałym mechanizmom poznawczym, jest w stanie ująć ważną z punktu widzenia jednostki sytuację/wydarzenie, by potem z powodzeniem ją odtwarzać we wspomnieniach.
Ten rodzaj pamięci nauka określa mianem pamięci fleszowej lub "efektem lampy błyskowej". Wspomnienia fleszowe, według definicji Browna i Kulika, są niezwykle żywe oraz wyraźnie nasycone opisami wrażeń, związanymi chociażby ze zmysłem wzroku. Wspomnienia te są trwałe i bardzo szczegółowe, towarzyszy im duża pewność i wiara we własną nieomylność, nie zawsze jednak związana z wysoką trafnością. Wspomnienia te od zwykłych wspomnień dotyczących banalnych zdarzeń dnia codziennego odróżnia także wysoki subiektywizm, niezwykłość i silnie emocjonujący charakter. Można je porównać do fotografii, które powstają w naszych głowach, kiedy to umysł robi zdjęcie zdarzeniu.
Historia badań nad fenomenem pamięci fleszowej jest długa. Początkowo pojęcie to łączono z ważnymi, aczkolwiek dramatycznymi wydarzeniami publicznymi. Z czasem jednak liczne badania przyczyniły się do odnalezienia związku pomiędzy osobistymi doświadczeniami a tym rodzajem pamięci. Dalsze spory dotyczące zjawiska „efektu lampy błyskowej” toczą się wokół zagadnienia, czy ten rodzaj pamięci jest szczególnym i odrębnym systemem pamięciowym, czy stanowi jedynie część większego systemu, jakim jest pamięć autobiograficzna. Wspomnianą kwestię postanowiła wyjaśnić Anna M. Ziółkowska.
Autorka badań postawiła sobie za cel naukowy sprawdzenie, czy pamięć fleszowa jest odrębnym rodzajem pamięci autobiograficznej, charakteryzującym sie odmiennymi właściwościami i jednorodnością w obrębie podsystemu, czy jest jednynie klasą wspomnianej pamięci autobiograficznej.
W tym celu Anna M. Ziółkowska przeprowadziła badanie, w którym udział wzięło pięćdziesiąt osób. Zadaniem osób badanych było uzupełnienie wielo etapowego kwestionariusza dotyczącego wspomnień. Zgodnie z przedstawioną instrukcją uczestnicy opisywali swoje wspomnienia,
a następnie odpowiadali na szereg pytań dotyczących ich właściowości.
Wyniki analiz zdają się potwierdzać wcześniejsze założenia badaczki. Wydaje się, że wspomnienia fleszowe nie staowią odrebnego systemu pamięci autobiograficznej, ale raczej wpisują się w jej kontinuum. Interesującym i największym odkryciem tych badań jest jednak udokumentowanie, iż wspomnienia fleszowe mogą różnić się między sobą intensywnością charakterystycznych dla nich właściwości. Może to oznaczać, iż nie stanowią jednorodnego podsystemu, tym trudniej więc mówić o ich zupełnej odrębności względem żywych wspomnień autobiograficznych.
Więcej: Ziółkowska, A., M. (2006) Czy wspomnienia fleszowe są szczególnym rodzajem pamięci autobiograficznej? Przegląd psychologiczny, t. 49, nr 2, 157-173.
Bądź na bieżąco! Zapisz się na nasz newsletter! (dodatkowo otrzymasz eBooka "Iluzje codzienności")
